ΚΑΡΙΟΦΙΛΙ:
Το όπλο που κέρδισε μια επανάσταση.
Η προέλευση της ονομασίας είναι γνωστή. Το ιταλικό όνομα «Κάριο ε φίλι» (δηλαδή Κάριο και υιοί), έγινε Καριοφίλι, καταλαμβάνοντας μια θέση στην ιστορία ως το όπλο της Ελληνικής Επανάστασης.
Τα καριοφίλια δεν εισάγονταν ως ...
....έτοιμα όπλα. Το όνομα «Κάριο ε φίλι» μάλλον ήταν αυτό που ήταν σφραγισμένο στις φωτιές που εισάγονταν στην Ελλάδα, ως το ένα κύριο ανταλλακτικό του όπλου από την Ιταλία. Οι κάννες εισάγονταν κυρίως από τη Γαλλία, από όπου μας ήλθε η άλλη ονομασία που συνδέεται με την εποχή της Επανάστασης: το σισανέ (δηλαδή κάννη εξάγωνη στα γαλλικά). Οι τοπικοί μάστορες έκαναν την τελική συναρμολόγηση καριοφιλιών χρησιμοποιώντας τοπική ξυλεία για το κοντάκι, συνδέοντας την κάννη με δαχτυλίδια τοπικής παραγωγής, και τοποθετώντας τη φωτιά και τη σκανδάλη. Το σχήμα του κλασικού καριοφιλιού άλλωστε επιβεβαιώνει την τοπική παραγωγή, με επιρροές από την ανατολή, παρά από τη δύση?
Το καριοφίλι ήταν όπλο εμπροσθογεμές με τσακμακόπετρα για ανάφλεξη, αυτό που αγγλιστί ονομάζεται flintlock. Η τσακμακόπετρα συγκρατείτο στα σαγόνια του κόκορα με μια στρώση δέρμα. Οταν έπεφτε ο κόκορας η πέτρα τριβόταν απέναντι, στον βραχίονα του καπακιού του «πιάτου», οπότε έβγαζε μια βροχή από σπίθες που έπεφταν στο «πιάτο» όπου υπήρχε μια δόση πυρίτιδας για «προσάναμμα». Αυτή η πυρίτιδα αναφλεγόταν και έστελνε μια φλόγα μέσα στην κάννη, στην κύρια γόμωση.
Η μαύρη πυρίτιδα του καριοφιλιού επέβαλε και μια μακριά κάννη, ώστε να δώσει χώρο και χρόνο στην πυρίτιδα να αναπτύξει την πλήρη προωθητική της δύναμη. Κάννες 90 εκατοστών και βάλε ήταν ο κανόνας σε αυτά τα όπλα! Το δε διαμέτρημα ακολουθούσε την πρακτική της εποχής και ήταν γύρω στα 12 χιλιοστά. Η κάννη ήταν λεία αφού οι ραβδώσεις ήταν σπάνιο πράγμα στις αρχές του 19ου αιώνα, ακόμη και σε ακριβά όπλα της δυτικής Ευρώπης. Αλλωστε η ταχύτητα αναγόμωσης στο λείο όπλο είναι σημαντικός παράγοντας στο πόλεμο, γι’ αυτό και ο αγγλικός στρατός διατήρησε το λειόκαννο μουσκέτο μέχρι τα μέσα του αιώνα.
Η ακρίβεια βολής με καριοφίλι ήταν κάτι το απροσδιόριστο. Σε δοκιμές του αγγλικού στρατού το μουσκέτο βρέθηκε να υστερεί? του τόξου στα 100 μέτρα, τόσο σε ακρίβεια όσο και σε ταχυβολία! Το καριοφίλι μάλλον θα είχε παρόμοια απόδοση, στην οποία πρέπει να προσθέσουμε και τη χρονοβόρα διαδικασία αναγόμωσης.
Το καριοφίλι γεμιζόταν ως εξής: ο κόκορας έμπαινε σε θέση ασφάλειας (ημιόπλισης), ενώ μια ποσότητα πυρίτιδας ριχνόταν στην κάννη από την μπαρουτοθήκη. Μετά έμπαινε στο στόμιο ένα κομμάτι πανί ή δέρμα για να πάρει τα μπόσικα της μπάλας και να δημιουργήσει έμφραξη στην κάννη. Η μολυβένια μπάλα πιεζόταν με τη βέργα, μέχρι να καθίσει πάνω στην πυρίτιδα. Η βέργα έμπαινε στη θέση της κάτω από την κάννη. Μετά τοποθετείτο μια ποσότητα πυρίτιδας στο «πιάτο» και το όπλο ήταν γεμισμένο και έτοιμο να ρίξει.
Για να αντιμετωπίσουν την καθυστέρηση του γεμίσματος οι τακτικοί στρατοί διαιρούσαν τους τυφεκιοφόρους σε ομάδες, ώστε μια να ρίχνει, να γονατίζει για να γεμίσει, την ίδια στιγμή που η άλλη ομάδα με γεμάτα όπλα έστεκε και έριχνε. Μπορεί να υπήρχαν τρεις ή περισσότερες ομάδες, για να διατηρούν ένα σταθερό ρυθμό βολής. Στα άτακτα τμήματα των Ελλήνων επαναστατών, η? οργάνωση ήταν μάλλον άγνωστο φαινόμενο. Μετά τις βολές με τα καριοφίλια, έπιαναν «δουλειά» όπλα για μάχη εκ του σύνεγγυς: σπαθιά, μαχαίρια, κεφαλοθραύστες και κάποτε τα γυμνά χέρια. Σε μια μάχη, ίσως στη μάχη της Τρίπολης, περιγράφεται η συμμετοχή μιας ομάδας κυνηγών από τη Ζάκυνθο. Η επιδεξιότητά τους με τα όπλα και η σκοπευτική τους δεινότητα εντυπωσίασαν και τις δύο πλευρές στη μάχη, προφανώς διότι σκόπευαν σωστά και όχι με τον πρόχειρο τρόπο που εφάρμοζαν οι αυτοδίδακτοι μαχητές.
Τα καριοφίλια είναι εξαιρετικά συλλεκτικά κομμάτια. Η αξία τους φυσικά δεν αφορά την τεχνολογία τους, που δεν ήταν ούτε σπάνια ούτε και εξελιγμένη για την εποχή τους. Η αξία τους έχει άμεση σχέση με τον ρόλο που έπαιξαν στην Επανάσταση. Είναι λοιπόν σημαντικό να μη γίνονται επεμβάσεις σε καριοφίλια που θα αλλάξουν την εμφάνισή τους, ή ακόμη και την κατάστασή τους. Τα σημάδια που φέρει ένα καριοφίλι είναι σημάδια από τις μάχες και τις κακουχίες του πολέμου, και ακριβώς αυτά είναι που το κάνουν συλλεκτικό. Αν μαζί με το όπλο υπάρχει και κάποιο σημείωμα που να εξιστορεί τη χρήση του, ή κάποια άλλα αντικείμενα, όπως μπαρουτοθήκες κλπ., καθώς και η λοιπή πολεμική εξάρτηση του κατόχου, τότε αυξάνεται η σημασία του και η αξία του. Ποτέ μην αποπειραθείτε να επισκευάσετε ή να ανακαινίσετε ένα καριοφίλι. Αφήστε το να μιλήσει μόνο του. Εχει πολλά να πει!
Κείμενο: Νικήτας Κυπρίδημος / diananews Aν σου άρεσε κάνε LIKE..
|
|
