Το βάρος των αιώνων πάνω τους, οι καιρικές συνθήκες -και ιδίως η θεσσαλονικιώτικη υγρασία-, ανθρώπινες παρεμβάσεις, η ατμοσφαιρική ρύπανση αλλά και η «αυθάδεια» της φύσης που έκανε να βλαστήσουν πάνω τους αγριοσυκιές, καρυδιές και άλλα δέντρα: οι πέντε αυτοί παράγοντες αποτελούν τους πιο σημαντικούς σύγχρονους εχθρούς των τειχών της Θεσσαλονίκης....
Ενα μεγάλο πρόγραμμα σωστικών επεμβάσεων, συνολικού προϋπολογισμού 3.650.000 ευρώ, που βρίσκεται σε εξέλιξη, φιλοδοξεί να αποκαταστήσει τις εκτεταμένες ζημιές (κατάρρευση τμημάτων, ρήγματα, διαβρώσεις) και να αναδείξει το σημαντικό και επιβλητικό αυτό μνημείο της Θεσσαλονίκης, πάνω στο οποίο εγγράφεται ολόκληρη σχεδόν η ιστορική διαδρομή της πόλης.Τους τελευταίους μήνες, η 9η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων ξεκίνησε ένα μεγάλο πρόγραμμα εργασιών, που αποσκοπεί στη συντήρηση, προστασία και βελτίωση της ανώτερης επιφάνειας των τειχών της Θεσσαλονίκης. Το έργο, προϋπολογισμού 1.800.000 ευρώ, εντάχθηκε στο ΠΕΠ Μακεδονίας - Θράκης 2007 - 2013 (ΕΣΠΑ). Εχει τίτλο «Τα τείχη της Θεσσαλονίκης: συντήρηση, προστασία και βελτίωση της ανώτερης επιφάνειάς τους» και η διάρκειά του είναι πενταετής (υπολογίζεται ότι θα ολοκληρωθεί στα μέσα του 2015).
Στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού, όπως εξηγεί στον «ΑτΚ» η προϊσταμένη της 9ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, Δέσποινα Μακροπούλου, θα γίνει σειρά επεμβάσεων σε μήκος 3.800 μ. των τειχών (σε όσα σημεία δεν έχουν γίνει επεμβάσεις σε πρόγραμμα που υλοποιήθηκε παλιότερα κατά τη διάρκεια του Γ' ΚΠΣ). Σκοπός των επεμβάσεων αυτών είναι η στερέωση και η ενίσχυσα των τειχών (αρχικά θα γίνουν υποστυλώσεις και τοποθέτηση ικριωμάτων και κατόπιν καθαρισμοί σαθρών αρμών και λίθων, τοπικές ανακτίσεις, αποκατάσταση ρωγμών, ενέματα, αρμολογήματα, προστασία της στέψης τους για να παύσει η περαιτέρω διάβρωση κ.λπ.). Στο πλαίσιο των εργασιών θα χρησιμοποιηθούν υλικά συμβατά με τα υφιστάμενα. «Ολες οι επεμβάσεις θα διέπονται από το σεβασμό στις αξίες του μνημείου», τονίζει η κ. Μακροπούλου.
Επίσης, θα εκτελεστούν εργασίες αποκατάστασης και ανάδειξης του τετράπλευρου τριώροφου Πύργου Π3 ύψους περίπου 21 μ., ο οποίος βρίσκεται στο κέντρο της βόρειας πλευράς του Επταπυργίου. Ο Πύργος αυτός υπολογίζεται ότι χτίστηκε μεταξύ του 9ου και του 12ου αιώνα μ.Χ. και, όπως μαρτυρούν και οι ιστορικές πηγές, δεχόταν επεμβάσεις και τροποποιήσεις έως και τα χρόνια της οθωμανικής κατάκτησης.
Και στις Συκιές
Ενα ακόμη έργο συγχρηματοδοτούμενο από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους βρίσκεται αυτόν τον καιρό σε εξέλιξη. Πρόκειται για το έργο που έχει τίτλο «Ανάπλαση της πολιτιστικής γειτονιάς - διαμόρφωση περιβάλλοντα χώρου, επισκευαστικές εργασίες αποκατάστασης κτισμάτων και συντήρηση βυζαντινών τειχών Θεσσαλονίκης».
Φορέας υλοποίησης του έργου αυτού είναι ο δήμος Συκεών και εταίρος η 9η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Το έργο χρηματοδοτείται από πόρους του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (Νορβηγία, Ισλανδία, Λίχτενσταϊν) και του Εθνικού Προγράμματος Δημόσιων Επενδύσεων (1.851.809 ευρώ). Υπολογίζεται ότι το συγκεκριμένο έργο θα ολοκληρωθεί στα τέλη του Απριλίου 2011.
Από πλευράς της 9ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, εκτελούνται εργασίες στερέωσης και εν γένει επισκευής των τειχών από την εξωτερική πλευρά τους προς τις Συκιές και κατά μήκος της οδού Σαχτούρη, στα δυτικά της διασταύρωσής της με την οδό Ακρίτα.
Μνημείο στον κατάλογο
της UNESCO
Τα τείχη της Θεσσαλονίκης ουσιαστικά ορίζουν τον ιστορικό πυρήνα της πόλης. Κηρύχθηκαν ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο το 1962 με την υπ' αρ. 15813/19.12.1961 Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ 36Β 03/02/1962). Είναι εγγεγραμμένα ως Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς στον κατάλογο της UNESCO από το 1989.
Αποτελούν σημαντικό έργο οχυρωματικής αρχιτεκτονικής και η αρχική φάση κατασκευής τους χρονολογείται στα ελληνιστικά χρόνια.
Αρχικά τα τείχη της Θεσσαλονίκης υπολογίζεται ότι εκτείνονταν σε μήκος που έφτανε τα οκτώ χιλιόμετρα. Σήμερα διασώζονται λίγο παραπάνω από τα μισά, εκτείνονται δηλαδή σε περίπου 4,5 χιλιόμετρα. Η αρχική τους μορφή παρέπεμπε σε τραπέζιο με παράλληλες πλευρές την ανατολική και τη δυτική, ενώ στα νότια υπολογίζεται ότι έφταναν περίπου στη σημερινή οδό Προξένου Κορομηλά. Δέχτηκαν πολλές επεμβάσεις κατά τη βυζαντινή και την οθωμανική περίοδο και μεγάλο τμήμα αυτών κατεδαφίστηκε.
Λίγα χρόνια πριν από την Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, το 1912, οι Τούρκοι κατακτητές κατεδάφισαν τμήματα των τειχών, προκειμένου να δώσουν «αέρα» στην πόλη. Στο διάστημα αυτό τοποθετείται η κατεδάφιση ολόκληρου του παραθαλάσσιου τείχους. Στα νεότερα χρόνια τμήματά τους κατεδαφίστηκαν με σκοπό την εξάπλωση του αστικού ιστού.
Σύμφωνα με γραπτές πηγές, κατά μήκος των τειχών υπήρχαν τουλάχιστον δέκα πύργοι και περίπου 20 πύλες, από τις οποίες γινόταν η επικοινωνία της πόλης με την ύπαιθρο. Οι πύλες βρίσκονταν και στις τέσσερις πλευρές της οχύρωσης και τη νύχτα έκλειναν για λόγους ασφαλείας.
Παλαιότερες επεμβάσεις
Μία σειρά σωστικών επεμβάσεων της 9ης ΕΒΑ στα τείχη είχε ενταχθεί στο Γ΄ Κοινοτικό πλαίσιο στήριξης και ολοκληρώθηκε πριν από μερικά χρόνια.
Σε εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης του βορείου τμήματος των τειχών της Θεσσαλονίκης από την Πύλη της Παλαιολογίνας έως την Παλαιά Πύλη (Εσκή Ντελήκ) μεταξύ των ετών 2003 και 2006 καθαιρέθηκαν οι παλιές προσφυγικές κατοικίες κι έτσι αποκαλύφθηκαν τμήματα τείχους δύο ρωμαϊκών φάσεων και μιας παλαιοχριστιανικής, καθώς και τάφοι στον περίδρομο. Εγιναν επίσης εργασίες στους βυζαντινούς πύργους Π12 και Π13 και σε πύλη του τελευταίου βρέθηκε ενεπίγραφη παράσταση του αυτοκράτοτα Ανδρόνικου Γ’ και άλλη σπάνια γραπτή επιγραφή του 14ου επίσης αιώνα.
Μεταξύ των ετών 2007-2008 έγιναν εργασίες στερέωσης και αποκατάστασης του Πύργου του Τριγωνίου και έργα υποδομής με σκοπό να καταστήσουν το μνημείο επισκέψιμο και λειτουργικό. Ο εξωτερικός χώρος μπροστά από την είσοδο διαμορφώθηκε ως εξώστης. Ο Πύργος Τριγωνίου βρίσκεται στη βορειοανατολική γωνία της οχύρωσης (σε αντιστοιχία με τον Λευκό στη νοτιοανατολική γωνία). Είναι κυλινδρικός, γνωστός με το όνομα Πύργος του Τριγωνίου ή Πύργος της Αλύσεως (Τζιντζιρλή Κουλέ). Είναι ο δεύτερος κυκλικός πύργος της οχύρωσης μετά το Λευκό Πύργο. Οικοδομήθηκε από τους Οθωμανούς περίπου στα μέσα του 15ου αιώνα (ή αρχές του 16ου) ως πύργος του πυροβολικού στη θέση του παλαιότερου τετράπλευρου βυζαντινού πύργου. Σώζεται ακέραιος, έχει ύψος 22 μέτρων και εξωτερική διάμετρο 22,90μ. Μοιράζεται εσωτερικά σε τρία επίπεδα.
Κατά τον 20ό αιώνα ο Πύργος του Τριγωνίου χρησιμοποιήθηκε από το Γ΄ Σώμα Στρατού. Ως μνημείο της πολιτιστικής κληρονομιάς χαρακτηρίστηκε το 1962 κατά τη συνολική κήρυξη των τειχών της Θεσσαλονίκης.
Η σημερινή ονομασία του πύργου προέκυψε από το χρονικό του Ιωάννη Αναγνώστου για την Αλωση της Θεσσαλονίκης το 1430. Οπως αναφέρεται, οι Τούρκοι εισέβαλαν στην πόλη από το Τριγώνιο και συγκεκριμένα από έναν αφύλακτο πύργο. Δεν έχει όμως καθοριστεί αν Τριγώνιο αποκαλούνταν ο συγκεκριμένος χώρος των τειχών ή ο πύργος που υπήρχε εκεί.
agelioforos
Aν σου άρεσε κάνε LIKE..
|
|
