Στην καθημερινή μας ζωή πολλές φορές επαναλαμβάνουμε
κάποιο στίχο ενός τραγουδιού χωρίς να ελέγχουμε τη συχνότητα της πράξης μας,
άλλες φορές ελέγχουμε αν κλείσαμε την πόρτα του σπιτιού, αν αφήσαμε το μάτι της
κουζίνας μας ανοιχτό ή αν βάλαμε στη βαλίτσα των διακοπών μας τα απαραίτητα
πράγματα, αρκετές φορές...Μια τέτοια συμπεριφορά θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μια ήπια μορφή έμμονης ιδέας και ψυχαναγκαστικής πράξης, που ως επί το πλείστον οι άνθρωποι υιοθετούν σε διάφορες καταστάσεις της ζωής τους. Τέτοιου είδους ενέργειες μπορούν να ελεγχθούν και να αποφευχθούν εύκολα με το πέρασμα του χρόνου. Σε αρκετές όμως περιπτώσεις, εκδηλώνονται σε παθολογικές καταστάσεις κατά τις οποίες το άτομο κυριαρχείται από τις έμμονες ιδέες, που δυσχεραίνουν αναμφίβολα τη λειτουργικότητά του και κατά συνέπεια την ποιότητα ζωής του.
Τα συναισθήματα που συνοδεύουν τις έμμονες ιδέες
είναι επώδυνα και εξαιρετικά ενοχλητικά. Το άτομο νιώθει ανήμπορο να
καταπολεμήσει και να απαλλαγεί από την έμμονη ιδέα, η οποία μπορεί να είναι μια
απλή σκέψη, μια εικόνα, μια ιδέα, ακόμη και ένας ήχος. Παράλληλα βιώνει έντονο
άγχος, εξαιτίας της ανικανότητας του να διαχειριστεί την ανεπιθύμητη υπάρχουσα
εμμονή.
Ως προς το περιεχόμενο τους, οι έμμονες ιδέες
αφορούν συνήθως θέματα βίας, θρησκοληψίας, μόλυνσης από διάφορες ασθένειες και
μικρόβια, σεξ και τακτοποίησης του χώρου. Κάποιες από αυτές είναι: η έμμονη
ιδέα θανάτου και τραυματισμού και η εμμονή με την απομάκρυνση μικροβίων από
οποιοδήποτε χώρο προκειμένου να γίνει δυνατή η παραμονή του σε αυτό.
Σημαντικό είναι επίσης και το γεγονός ότι οι εμμονές
<<κουβαλούν>> μαζί τους κάποιες ψυχαναγκαστικές πράξεις ή αλλιώς
τελετουργικά, δηλαδή το άτομο επαναλαμβάνει ορισμένες πράξεις επειδή το έχει
ανάγκη. Για παράδειγμα, μπορεί να πλένει τα χέρια του συνέχεια, να τακτοποιεί
πράγματα, να αριθμεί αντικείμενα, να ντύνεται ή να τρέφεται με συγκεκριμένη
σειρά κλπ. ακολουθώντας πάντα αυστηρούς κανόνες. Αντίθετα, σε περίπτωση που το
άτομο καταπιέσει την ανάγκη που νιώθει για να εκδηλώσει την έμμονη ιδέα που
έχει, κατακλύζεται από άγχος, φόβο, πανικό και πολλές φορές εμφανίζει
ψυχοσωματικά συμπτώματα, με αποτέλεσμα να καταφεύγει πάλι στις εμμονές ανίκανος
να τις σταματήσει.
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ
Τα άτομα με
έμμονες ιδέες διακρίνονται συχνά από ισχυρογνωμοσύνη, τελειομανία, αυστηρότητα,
ακαμψία, επιθετικότητα και ανικανότητα λήψης αποφάσεων. Ταυτόχρονα το άτομο
διακατέχεται από ένα πλαίσιο ενδοψυχικών συγκρούσεων ανάμεσα στα
<<πρέπει>> και τα <<θέλω>> του στη ζωή. Στην ουσία άλλα
επιθυμεί και άλλα πράττει… Το άγχος και η δυσαρέσκεια είναι δυο καθημερινές και
γνωστές καταστάσεις στη ζωή του. Μια πιθανή αιτία για την εκδήλωση της εμμονής
θα μπορούσε να είναι η γονεϊκή διαπαιδαγώγηση,
η οποία θα είχε υπάρξει αυστηρή, απαιτητική ακόμη και ψυχαναγκαστική
λειτουργώντας ως αρνητικό παράδειγμα προς μίμηση για το άτομο.
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Οι εμμονές και
οι ψυχαναγκασμοί αποτελούν εμπόδια στην καθημερινότητα του ατόμου αφαιρώντας
του την ευκαιρία για απόλαυση, ηρεμία και χαρά. Επιπλέον, το περιβάλλον που περικλείει
το άτομο προσβάλλεται από ψυχαναγκαστικά πρότυπα τα οποία και υιοθετεί. Χαρακτηριστικός
είναι και ο θυμός των περιβαλλόντων προσώπων προς το άτομο καθώς και η
αποστασιοποίηση τους από αυτό.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Είναι ζωτικής σημασίας το άτομο να απευθυνθεί για βοήθεια προκειμένου να
αντιμετωπίσει τα συμπτώματά του αλλά και να αποφύγει τον κίνδυνο παγίωσης αυτής
της κατάστασης για χρόνια. Η διασφάλιση ενός πλαισίου αποδοχής των
συναισθημάτων και των προβλημάτων του ατόμου θα μπορούσε να βοηθήσει τα άτομα
με έμμονες ιδέες και ψυχαναγκασμούς. Ασφαλώς η διαδικασία δεν είναι εύκολη,
όμως μπορεί να πραγματοποιηθεί, ταλαιπωρώντας λιγότερο τον ασθενή σε σχέση με
τα καθημερινά συμπτώματα.
|
|
